Carel Alphenaar werd op 2 april 1940 geboren in een muzikale familie in Haarlem. Na een korte loopbaan in de haute finance sloot hij zich in 1966 aan bij de afdeling dramaturgie van Toneelgroep Centrum alwaar hij 21 jaar medeverantwoordelijk was voor de artistieke keus.
Het was een glorietijd waarin hij met Centrum alle belangrijke Engelse toneelschrijvers in Nederland uitbracht: Harold Pinter, John Osborne, Joe Orton, Peter Nichols, Edward Bond, Christopher Hampton en David Hare, vaak door Alphenaar zelf vertaald. Na het eind van Centrum was hij onder meer negen jaar theatermaker van De Balie. Met duivelskunstenaar Chaim Levano runde Alphenaar twee jaar het gezelschap Oerisol en in dat verband maakten ze vele futuristische en andere spektakels. Als cellist speelde hij met Levano en Hub Mathijsen c.s. vijftien jaar op ongeregelde tijden in het Resistentie Orkest en gezamenlijk waren ze daar ook de grondleggers van het begrip koffieconcert. Voor het Ro-Theater vertaalde hij Tony Kushners zeven uur durende Angels in America. Hij was negen jaar dramaturg bij Conny Janssen Danst en sinds de oprichting van Music Stages in 2005 is Alphenaar de vaste sparringpartner van artistiek leider Michael Gieler bij de IJ-salon.
Alphenaar schreef operalibretto’s voor onder andere de componisten Willem Jeths, Theo Loevendie, Joey Roukens en Klaas ten Holt en balletlibretto’s voor choreograaf Krzysztof Pastor bij Het Nationale Ballet. Zijn mobiele dramaturgiepraktijk heeft hij tot in alle hoeken van het Nederlandse theaterlandschap ingezet: scheppend, besturend en beschouwend. Momenteel werkt hij aan een libretto van De joden naar een roman van Nachoem Wijnberg, compositie Kaas ten Holt.
Libretto’s
Opera Papoea – met Merel Hubatka – 2023
Uitvinders – 2018
Mr. Finney – De opera – naar het boek van Laurentien van Oranje en Sieb Posthuma – 2013
Clamavi – 2012
DROP* – naar het boek van Sylvia van Ommen – 2011
Broers – 2010
l’Histoire du Soldat – naar een libretto van Charles Ferdinand Ramuz – 2010
Zes ons opera* – 2009
Een Carmen – naar een libretto Henri Melhac gebaseerd op de novelle van Prosper Mérimée – 2008
Pierrot Lunaire – naar de gedichtenreeks van Albert Giraud – 2007
Op zoek naar de zwarte merel – met Neil van der Linden – 2004
Bovary Chante, een dramatische monoloog – naar Madame Bovary – Gustave Flaubert – 2004
Don Quichot – naar Miguel de Cervantes – 2004
Summer Okee* – 2003
Johnny & Jones* – 2001
Anna Karenina: Een monoloog vol verwijten* – naar Anna Karenina – Leo Tolstoj – 2000
De nachtegaal – naar De Chinese nachtegaal – Hans Christian Andersen – 1998
The Sands of Time – met Tim van der Harts en Dick Walker – 1998
De nieuwe muziek van de keizer – 1998
Wetterwyfke – 1995
De absolute vrijheid of het gejij en gejou – naar La parfaite Liberté ou les vous et les toi – Belle van Zuylen – 1991
De jongen die op reis ging om het griezelen te leren – vrij naar de Gebroeders Grimm – 1991
Wachten in de beurs – met Chaim Levano – 1991
Where the Cross is Made – 1990
Dubbel Bas* – jaartal onbekend
Koffie Cantate* – vertaling van een libretto van Picander (Christian Friedrich Henrici) – jaartal onbekend
Het sprekende hart – naar The Tell Tale Heart – Edgar Alan Poe – jaartal onbekend
Toneelwerk, vertalingen en bewerkingen
Wit konijn rood konijn – vertaling van Red Rabbit White Rabbit – Nassir Soleimanpour – 2012
Rocco en zijn broers – vertaling van een bewerking door Peter van Kraaij van Rocco e i suoi fratelli – Luchino Visconti e.a. – 2009
Dood in Venetië – vertaling met Arthur Belmon van Death in Venice – een bewerking van Robert David MacDonald en Giles Havergal van Der Tod in Venedig – Thomas Mann – 2007
Na het einde – vertaling van After the End – Dennis Kelly – 2007
Stuff Happens – vertaling met Pieter Hilhorst van Stuff Happens – David Hare – 2007
Amadeus – vertaling met Arthur Belmon van Amadeus – Peter Shaffer – 2005
De buddha van Ceylon – bewerking – Lodewijk de Boer – 2005
De val – bewerking met Stefan Rokebrand van La Chute – Albert Camus -2005
Crash – Wie ben ik en waar ga ik naartoe – vertaling van werk van Karim Traïda – 2004
De geheime stad – bewerking – Chris Keulemans – 2004
On Imaginary Media – bewerking met Peter Blegvad – Peter Blegvad – 2004
Arabische nacht – vertaling van Die arabische Nacht – Roland Schimmelpfennig – 2003
De wereld houdt ’t voor gezien – Oorlogstonelen –
vertaling met Arthur Belmon van Retreating World – Naomi Wallace – 2003
Het doel van de raket – Oorlogstonelen – bewerking – Farazdak Chaichan – 2003
Vier monologen – Oorlogstonelen – bewerking – Rob de Graaf
Vuil – Oorlogstonelen – vertaling en bewerking van Dirt – Robert O’Hara – 2003
Dingen die beter uitkomen op een schilderij – vertaling met Arthur Belmon van – Things that Gain by Being Painted – Sei Shonagon – 2002
Profeten zonder god – vertaling en bewerking van Prophètes sans Dieu – bewerking met Karim Traïda – Slimane Benaïssa – 2002
Candide - naar Voltaire - 2001
Willem Mengelberg, tussen licht en donker – bewerking – Martin van Amerongen, Philo Bregstein – 2001
De ballade van de Wiener Schnitzel – bewerking van een vertaling van Arthur Belmon van Morgenstern hat einen Alptraum – George Tabori – 2000
Het lied van de Soenda – bewerking – Warih Wisatsana e.a. 2000
Anna Karenina – bewerking met Kristien Hemmerechts van Anna Karenina – Leo Tolstoj – 1999
De tedere roos van mijn gedachten – bewerking met Tonguc Yucel Oksal van een vertaling van Cees Priem van Fikrimin İnce Gülü – Adalat Agaoglu – 1998
Fata morgana – bewerking van Oase – Dirk van Weelden en (met) teksten van Oscar van Woensel – 1998
Het water van Nederland gedronken – Een stemmenspel van landzoekers en volksverhuizers – bewerking met Adriaan van Dis en Wim Willems van teksten van Adriaan van Dis en Wim Willems – 1997
Kunst – vertaling van Art – Yasmina Reza – 1997
Eiland – bewerking met George Groot – Willem van Toorn – 1996
Hamlet – vertaling en bewerking van Hamlet – William Shakespeare – 1996
Angels in America 1 – ’t Millennium naakt – vertaling van Angels in America – A Gay Fantasia on National Themes – Part One: Millenium Approaches – Tony Kushner – 1995
Angels in America 11 – Perestroika – vertaling van Angels in America – A Gay Fantasia on National Themes – Part Two: Perestroika – Tony Kushner – 1995
Niemandsland – vertaling van No Man’s Land – Harold Pinter – 1995
Wie vermoordde Mary Rogers – vertaling van een bewerking door Vincent van Warmerdam e.a van
The Mystery of Mary Rogêt – Edgar Allan Poe
De ingebeelde zieke – vertaling van La Malade imaginaire – Molière – 1992
De wind in de wilgen – vertaling van The Willow in the Winds – Kenneth Grahame – 1992
Het verjaardagsfeest – vertaling van The Birthday Party – Harold Pinter – 1992
Stein coupée – vertaling en bewerking met Chaim Levano naar – Gertrude Stein – 1991
Alice Alice – naar Alice in Wonderland – Lewis Carol – 1990
Een uur oponthoud met Anna Blume – vertaling en bewerking met Chaim Levano naar – Kurt Schwitters – 1989
De hertogin van Coralli – bewerking – Joannes Nomsz – 1989
De voorwetenschap – bewerking – Joannes Nomsz – 1989
Het verjaardagsfeest – bewerking van de vertaling van Gerard Reve van The Birthday Party – Harold Pinter – 1987
Exact – vertaling van Precisely – Harold Pinter – 1985
Paniek – bewerking van een vertaling van Helen de Zwart van Panic – Alan Brown – 1985
Om het af te leren – vertaling van One for the Road – Harold Pinter – 1984
Een soort Alaska – vertaling van A Kind of Alaska – Harold Pinter – 1982
Victoria Station – vertaling van Victoria Station –
Harold Pinter – 1982
De ziekte die jeugd heet* – vertaling met Rudolf Lucier van Krankheit der Jugend – Ferdinand Bruckner – 1981
Family Voices – vertaling van Family Voices –
Harold Pinter – 1981
Mijn moeders courage – vertaling van Mutters Courage – George Tabori – 1980
Bikkelhard – vertaling van Knuckle – David Hare – 1978
Roosje – vertaling van Rosel – Harald Müller – 1978
Het 25ste uur – vertaling van The 25th Hour – George Tabori – 1977
Gestrand – vertaling van Strandgut – Harold Müller – 1976
Eddy en Anna – vertaling van Edward and Anna – John Norman – 1975
Overstekend wild – vertaling van Wildwechsel – Franz Xaver Kroetz – 1975
Bingo – vertaling van Bingo – Edward Bond – 1974
Jarig in plastic – vertaling van Plastic Birthday – John Kane – 1972
Bloesem van seringen brengt herinneringen – vertaling van Forget-me-not Lane – Peter Nichols – 1971
Kwasten – vertaling van Eisenwichser – Heinrich Henkel – 1971
Lear – naar King Lear van William Shakespeare – 1971
Zwarte mis – vertaling van Black Mass – Edward Bond – 1971
Smalle weg naar het verre noorden – vertaling van Narrow Road to the Deep North – Edward Bond – 1970
Drie maanden heen – vertaling van Three Months Ago – Donald Howard – 1970
Adrianus VII – vertaling van Hadrian VII – Peter Luke – 1969
* teksten uitgegeven bij De Nieuwe Toneelbibliotheek